El Estor Guatemalako udalerria da, Izabal departamentuan dago, izen bereko aintziraren ertzean.
Udalerri horretan meatzaritzako erauzketa-proiektu suntsitzaile bat egin da.
El Estor Erdialdeko Amerikako aire zabaleko meategirik handiena da eta, 2019an, meategi-enpresak mundu osoan zituen erauzketa-proiektuen artean, mozkin gehien sortu zituena izan zen.
Meategiaren jabea Solway Investment Group da, errusiar-suitzar kapitalduna, munduko nikel-ekoizle pribaturik handiena; meategiak eta industriaguneak munduko herrialde askotan ditu. El Estorren, meategi-enpresak udalerriko beharrak eta garapen-planak zehazten ditu, gizarte-estalduretatik abiatuta, lan eta azpiegituretaraino.
Guatemalako Estatua eskubideak gauzatzearen edo bortxatzearen arduradun nagusia da.
Datu garrantzitsu bat
Guatemalan nikel-erauzketak ez dio Estatuari zergarik ordaindu behar. Horrenbestez, enpresak udalerriari emango dizkion erregaliak boluntarioki aukeratzen du.
El Estorren ez dago Estaturik, gu geu Estatua gara.
Mainor Alvarado Mai
meategi-enpresako
komunitate-harremanen kudeatzailea.
Segurtasun-arduradunek, poliziekin eta militarrekin batera, ehun familia haien etxeetatik aterarazi zituzten eta meategia handitzeko beharrezkoak ziren lurretan zeuden etxeak erre zituzten.
Meategi-enpresak lehenengo protestei errepresio indiskriminatuarekin eta intimidazioarekin erantzun zien.
Meategiko segurtasun-langileek
hamaika emakume q’eqchi’ bortxatu zituzten eta inoiz ez zen justiziarik egin.
Gobernua erosita dago eta gu dagoeneko saldu gaituzte.
Egin klik argazkiko puntuetan gehiago irakurtzeko
Nikel-prozesamendu guneko
inguruetatik abiatu eta Izabal
aintzirako uretan hedatzen zen
orbain gorria aurkitu zuten.
Kutsadura hori azkar hedatu zen,
aintzirarako arriskutsua zen,
baina biztanleriarentzako ere,
bizirauterako bide bat arrantza
baita.
Meategia eta Afrikako palmaren
nekazaritza-laborantza industrialaren
hedadura mendien eta basoen zati
garrantzitsua suntsitzen ari zen.
Aintzirari berari heldu zitzaion
txanda.
Argazkia Roni Morales.
Argazkia Carlos Ernesto Choc.
Orban gorria
giza eskubideetan
Arrantzaleen gremioak meatze-guneari emandako lizentziaren irregulartasuna salatzen du.
Nazioarteko legeen arabera, meatzea bere lurraldean sartzeari buruzko kontsulta prozesu bat eman behar zitzaion q’eqchi’ herriari.
Helegitea jarri zuten 65 pertsonen artean, hamaika salatu zituzten, lau kartzelatu zituzten eta zehaztugabeko beste batzuk diru-kopuru desberdinekin erosi zituzten edota lanpostuak eskaini zizkieten.
Borroka horren guztiaren ondorioz, Guatemalako Konstituzio Gorteak behin betiko sententzia igorri zuen erauzketa-jarduerak geldiarazteko.
Oso haserre nago. Haserretu egiten da bat ikusten duenean gu, pobreok, ez gaituela inork entzuten, herri indigenok etengabe zapaltzen gaituzte.
Biztanleriaren protesten eta mobilizazioen aurrean, Setio-Egoera ezarri zen eta bi agertoki oso desberdin sortu ziren:
Berrogei etxetan sartu ziren indarrez, hamazazpi pertsona atxilotu zituzten eta 90 harrapaketa-agindu inguru eman zituzten, intimidazioak, mehatxuak eta etxeratze-agindua jasan zituzten; azken hori lehenengoz ezarri zen herrialdean Bake Akordioak sinatu zirenetik (1996).
Guatemalako Gobernuak, Energia eta Meategi Ministerioaren (MEM, Ministerio de Energía y Minas) eta Solway Investment Group meategi-enpresa transnazionalaren bitartez, kontsulta egin zuen eta zorionak eman zizkioten haien buruari. Prozesua harmoniatsu eta inklusibo gisa deskribatu zuten.
Azkenik, hurbileko zein eraginpeko komunitateekin, kontsulta aurreko zein kontsulta prozesua egitea agindu zuen.
Dena den, bien bitartean, meategiak beti bezala lanean jarraitu zuen.
Gobernuak eta Solwayek biztanleriari egindako kontsultan, 97 antzinako autoritate, meategi-guneko eraginak jasandako lau udalerrietako hamarnaka komunitate eta legez kontsulta egin beharreko, gutxienez, 83.000 pertsona kanpo geratu ziren.
Enpresak planifikatzen du eta ministerioak betearazten du.
Horren aurrean, Guatemalako Gorte Konstituzionalak meategia geldiarazteko agindu zuen, kontsulta errepikatu arte eta meategiak eragindako udalerri eta erkidego guztietan egin arte.
Nazioarteko hedabide-talde garrantzitsuak (Le Monde, The Guardian, Proceso, El Faro, El País, The Intercept eta Die Zeit, besteak beste) eta tokiko beste batzuek (hala nola Prensa Comunitaria) argira atera zuten Solway Investment Group enpresak, meategi-proiektuari protestarik eta oposiziorik gabe jarraipena emateko, une oro kontsulta aurreko eta kontsulta prozesua planifikatu, diseinatu eta kontrolatu zuela modu ukaezinean egiaztatzen duen dokumentazioa.
Un destacado grupo de medios de comunicación a nivel internacional como Le Monde, The Guardian, Proceso, El Faro, El País, The Intercept, Die Zeit, entre otros; y otros locales como Prensa Comunitaria, sacaron a la luz documentación que demuestra el hecho incontestable de que Solway Investment Group planificó, diseñó y controló en todo momento el procedimiento de pre-consulta y consulta para
dar continuidad a su proyecto minero.
Argia (Euskal Herria) hedabidearen aurkako salaketa; 2023an Prensa Comunitariako (Guatemala) komunikatzaile bati egindako elkarrizketa argitaratu zuen eta enpresak El Estorren egindako jarduerak salatu zituen.
Madrilgo abokatu-langela baten bitartez, enpresak legezko ekintzekin eta difamazioagatik kalte-ordainketa handiarekin mehatxu egin eta webgunetik elkarrizketa ezabatzeko agindu zion. Adierazpen eta prentsa askatasunaren aurkako eraso argia.
Diru-kopuru garrantzitsuak ordaindu dituzte Guatemalako eta atzerriko abokatu-langelarik onenak izateko.
Outukompu enpresa finlandiarra altzairu herdoilgaitz ekoizle nagusienetakoa da. El Estorreko nikela erosten du eta Europako beste enpresa handiei materiala hornitzen die, hala nola Ikeari edo Bosch-Siemensi.
Europa eta iparraldeko beste herrialdeak hegoaldeko lurralde askoren ondasun-komunak kentzen edo arpilatzen aberastu dira; hortaz, enpresa horietatik datozen tresnen prezioaren atzean dagoena giza eta natura eskubideen bortxaketa sistematikoa da eta horren jakinaren gainean egotea beharrezkoa da.
Azken finean, kolektiboaren eta norbanakoen giza eskubideak bortxatu dituzte, ez soilik kontsulta-eskubidea, baita adierazpen-, bilera- eta manifestazio-askatasuna ere…
Era berean, beste eskubide batzuk bortxatu dituzte, hala nola q’eqchi’ herriaren lurralde jasangarrirako eskubidea, hori defendatzeagatik jazarpenik ez jasateko eskubidea, naturaren edo ingurumeneko eskubideak eta, azken batez,
bizitza duinerako eskubidea.
